Το σύνδρομο της φτώχειας

Είναι γεγονός ότι παρά τους επαναστατικούς αγώνες που απέβλεπαν στην κατοχύρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το μεγαλύτερο μέρος του ανθρώπινου πληθυσμού σήμερα ζει εξαθλιωμένο και καταπιεσμένο κάτω από τις συνθήκες που του επιβάλλει το καπιταλιστικό καθεστώς. Η φτώχεια αποτελεί ένα παγκόσμιο πρόβλημα, το οποίο νοθεύει τις πνευματικές και ηθικές αξίες του πολιτισμού μας. Είναι λοιπόν....

...
 επιτακτική η ανάγκη να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο αυτό που αμαυρώνει τον πολιτισμό μας και αποτελεί κόλαφο για την ηθική μας πρόοδο, αναζητώντας τρόπους πρόληψης και θεραπείας για την καταπολέμησή του.

Το εγγενές και αναπαλλοτρίωτο δικαίωμα του σύγχρονου ανθρώπου που του υπόσχεται μια αξιοπρεπή ζωή με οικονομικές ανέσεις, έτσι ώστε να διευρύνει τους πνευματικούς και ηθικούς του ορίζοντες έχει αντικατασταθεί από το συνεχές και αναπόφευκτο αίσθημα της επιβίωσης μέσα σε ένα πολιτισμό δύο ταχυτήτων. Σαφώς, ο πληθυσμός αυτός, της δυσπραγίας και της ανέχειας βιώνει τον τον κοινωνικό αποκλεισμό και ζει απομονωμένος από τον κοινωνικό περίγυρο, καθώς είναι αδύνατο να συμβαδίσει με το “lifestyle” και τον υπερκαταναλωτικό τρόπο ζωής των υπολοίπων. Παραμένει αόρατος και στιγματισμένος από τα στερεότυπα των συνανθρώπων του, οι οποίοι επιρρίπτουν την ευθύνη αποκλειστικά σε εκείνον, χαρακτηρίζοντάς τον «τεμπέλη» και επικίνδυνο».

Αδύνατο είναι όμως να αγνοήσουμε τα ποσοστά των ανθρώπων στις τριτοκοσμικές χώρες, οι οποίοι πεθαίνουν καθημερινά από την πείνα και διάφορες ασθένειες. Και στην περίπτωση αυτή όμως, ο πληθυσμός της Δύσης φαίνεται να έχει πάθει ανοσία, καθώς όχι μόνο αντιμετωπίζει το φαινόμενο με αδράνεια, αλλά και το ενισχύει με τις συνήθειες και τον τρόπο ζωής του.

Η απάθεια του ατόμου απέναντι σε αυτό, το σύνηθες στις τριτοκοσμικές κυρίως χώρες φαινόμενο, εξυπηρετεί τα συμφέροντα ισχυρών κρατών, τα οποία ευθύνονται κατ’ αποκλειστικότητα για την ένδεια και την απορία που υφίστανται τα 2/3 του ανθρώπινου πληθυσμού στη σύγχρονη εποχή. Κύριο αίτιο αποτελεί η παγκοσμιοποίηση, καθώς οι φτωχές χώρες αντιμετωπίζονται ως παροχείς φτηνών πρώτων υλών αλλά και παραγωγικών δυνάμεων. Μετατρέπονται σε θύματα εκμετάλλευσης των αναπτυσσόμενων χωρών, των οποίων ο ιμπεριαλιστικός τρόπος λειτουργίας, δρα καταλυτικά στη διεκδίκηση των συμφερόντων τους εις βάρος άλλων κρατών. Διεισδύουν οικονομικά στις χώρες αυτές και λειτουργούν ως καταλύτης πολιτικών διενέξεων προκαλώντας ένοπλες συρράξεις. Επιβάλλουν διεφθαρμένα δικτατορικά καθεστώτα, μέσω των οποίων ευδοκιμεί κάθε παράνομη δραστηριότητα που αποφέρει τεράστια κέρδη. Ιδιαίτερη αναφορά θα μπορούσε να γίνει στο γεγονός ότι οι εξαρτώμενες αυτές χώρες έχουν μετατραπεί αρκετές φορές σε πεδίο δοκιμών νέων όπλων αλλά και φαρμάκων. Επιχειρώντας μια βαθύτερη προσέγγιση, όλα όσα προαναφέρθηκαν περιγράφουν την ιμπεριαλιστική νοοτροπία που χαρακτηρίζει τα ισχυρά κράτη.

Θα ήταν ατελής ο προβληματισμός μας αν δεν αναφερόμασταν στις συνέπειες που επιφέρουν η φτώχεια και η ανέχεια στο άτομο, σε επίπεδο πρακτικό, πνευματικό, ηθικό αλλά και ψυχολογικό. Η απορία υλικών αγαθών υποβαθμίζει το βιοτικό επίπεδο του ατόμου και οδηγεί στον κοινωνικό του αποκλεισμό. Αυτό ισχύει κυρίως σε κοινωνίες καταναλωτικές, οι οποίες στηρίζονται αποκλειστικά στη συνεχή απόκτηση αγαθών. Το άτομο όμως στερείται και ορισμένα πνευματικά αγαθά, όπως η εκπαίδευση, η υγεία, η τεχνολογία και η ψυχαγωγία- αγαθά που θα έπρεπε να είναι προσβάσιμα σε κάθε άνθρωπο. Σε συνδυασμό με τη στερεοτυπική σκέψη που έχουν υιοθετήσει οι συνάνθρωποί του εις βάρος του, εκκολάπτονται ισχυρά αισθήματα βίας απέναντί τους. Δεν είναι περιττό να τονιστεί ότι η οικονομική δυσπραγία νοθεύει τις ηθικές αξίες κάθε ανθρώπου και τον αναγκάζει να καταφύγει στην ανομία και την παραβατικότητα. Ας σημειωθεί επιπλέον πως θέτει ως κύριο και μοναδικό στόχο της ζωής του ατόμου την επιβίωση, απομακρύνοντάς το από τη διεκδίκηση μιας ζωής με ιδανικά και απώτερους σκοπούς. Ιδιαίτερη αναφορά θα μπορούσε να γίνει στο χαμηλό αυτοσυναίσθημα και την ανασφάλεια που προκύπτουν από την αδυναμία συντήρησης του ίδιου αλλά πολλές φορές και της οικογένειάς του (αρκετοί είναι οι γονείς που αδυνατούν να εκπληρώσουν τόσο τις ανάγκες των παιδιών τους όσο και τις δικιές τους).

Δεν είναι δυνατό να μη παραδεχτούμε ότι οι συνέπειες διαχέονται και σε επίπεδο κοινωνικό. Για ένα κοινωνικό σύνολο, η φτώχεια αποτελεί παράγοντα στασιμότητας και λειτουργεί σαν ένα φαύλο κύκλο. Το κράτος δεν αναπτύσσεται ούτε πνευματικά ούτε ηθικά και επικρατεί ο φόβος και η ανασφάλεια. Έτσι το δημοκρατικό πολίτευμα αμαυρώνεται και δημιουργούνται οι κατάλληλες συνθήκες ευδοκιμίας της δημαγωγίας και του λαϊκισμού. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι σε περιόδους οικονομικής κρίσης αναδύονται φασιστικά και δικτατορικά κόμματα. Εκτός από αυτό, οι κοινωνικές ομάδες βρίσκονται σε συνεχή αντιπαράθεση και συγκρούονται, ενισχύοντας τα άκρα και προκαλώντας χάος. Στην προσέγγισή μας δεν πρέπει να παραλείψουμε ότι καθώς η εκπαίδευση πλήττεται από την αδυναμία του κράτους να επενδύσει σε αυτή, η νεότερη γενιά επιλέγει το δρόμο της φυγής σε άλλες χώρες με μεγαλύτερες προοπτικές. Κυριότερη συνέπεια της φτώχειας όμως είναι η διακύβευση της εθνικής ανεξαρτησίας. Η χώρα εξαρτάται από άλλες χώρες, οι οποίες λειτουργούν ιμπεριαλιστικά και προκαλούν αρκετά προβλήματα με την παρέμβασή τους σε ζητήματα εσωτερικής πολιτικής.

Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις τραγικές συνέπειες της φτώχειας, απαραίτητη φαντάζει η λήψη μέτρων για την αντιμετώπισή της σε επίπεδο πρόληψης. Αρχικά, αναγκαία είναι η ύπαρξη και η λειτουργία ενός κράτους πρόνοιας, αλλά και οι ισότιμες ευκαιρίες εργασίας. Το κράτος είναι αναγκαίο να προχωρήσει στην καταπολέμηση της φτώχειας, βελτιώνοντας τις υποδομές της χώρας, αλλά και χτίζοντας νέες. Σε μεγάλα δημόσια έργα έχουν τη δυνατότητα να εργαστούν χιλιάδες πολίτες με ζήλο, καθώς συμβάλλουν στην στην κατασκευή ενός έργου που θα μείνει στην ιστορία. Ακόμη, κρίνεται απαραίτητη η διεκδίκηση δικαίων εμπορικών συμφωνιών και η εξάλειψη της ιδέας του ιμπεριαλισμού. Η υγεία και η εκπαίδευση πρέπει να διανέμονται δωρεάν σε όλους τους ανθρώπους ασχέτως του κοινωνικού και οικονομικού τους επιπέδου. Κατά αυτόν τον τρόπο καταπολεμείται ο αναλφαβητισμός, ενθαρρύνεται η ηθική και προοδεύει η δημοκρατία, καθώς η συμμετοχή στα κοινά είναι ακόμη μεγαλύτερη.

Εκτός όμως από τη δραστηριοποίηση σε επίπεδο πρόληψης, είναι αναγκαία και η λήψη μέτρων σε επίπεδο θεραπείας. Απαραίτητη κρίνεται για την εξάλειψη της φτώχειας και η λειτουργία διεθνών οργανισμών, οι οποίοι θα παρέχουν άμεση βοήθεια σε όσους το έχουν το έχουν ανάγκη και ζουν σε συνθήκες εξαθλίωσης. Ακόμη, πρέπει να γίνει αποδεκτό το αίτημα να διαγραφούν τα χρέη των κρατών που δε μπορούν να τα αποπληρώσουν.

Παρά όμως τις επιτυχείς ή ανεπιτυχείς προσπάθειες του κράτους αλλά και των διεθνών οργανισμών για την καταπολέμηση της φτώχειας, θεμέλιο της όλης προσπάθειας θα αποτελέσει η εθελοντική προσφορά των απλών και καθημερινών ανθρώπων. Διότι έτσι, μέσω της αλληλεγγύης θα αναδειχθεί η η σοβαρότητα του συγκεκριμένου προβλήματος, το οποίο αμαυρώνει τον πολιτισμό μας και υπονομεύει τις αξίες μας. Πιο συγκεκριμένα, κάθε πολίτης οφείλει να αντιληφθεί πως «η φτώχεια και η πείνα δεν έχουν πατρίδα». Το δικαίωμα της εργασίας και της ζωής με ανέσεις αποτελεί δικαίωμα όλων των ανθρώπων και όχι μερικών. Δεν πρέπει να θεωρούμε τη φτώχεια ως ασθένεια- σύνδρομο ενός ατόμου, αλλά ασθένεια της ίδιας της κοινωνίας και οφείλουμε ως άνθρωποι που συμπάσχουμε για το συνάνθρωπό μας να την εξαλείψουμε, ενθυμούμενοι τη φράση του Γκάντι «η φτώχεια είναι η υπέρτατη μορφή βίας».Το σύνδρομο της φτώχειας

Click here to