Πανεπιστημιακό άσυλο. Θα καταργηθεί ; Ποιά η αξία του στη συνεί­δηση της κοινωνίας ;

Σημαντική παρενέργεια της κατά­ληψης της Νομικής από τους με­τανάστες απεργούς πείνας ήταν η λυσσαλέα στοχοποίηση του πανε­πιστημιακού ασύλου από το τόξο των μνημονιακών δυνάμεων που αξίωσαν την κατάργησή του. 

Πρώτος ο Σαμαράς έσπευσε να καταθέσει τροπολογία σε... άσχετο νομοσχέδιο για την κατάργησή του, καθώς «το λεγόμενο πανεπιστη­μιακό άσυλο έχει ξεπεραστεί προ πολ­λού» κατά τα λεγόμενά  του.

Ακολούθως η υπουργός Παιδείας άδραξε την ευκαιρία, η οποία αποδεί­χθηκε ανέλπιστα ιδανική, για να χτυ­πήσει «μ’ έναν σμπάρο δυο τρυγόνια»: στη συνέντευξή  της στα....

...«Νέα» διαφή­μισε στα ατού της πραμάτειας του νέου νομοσχεδίου για τα ΑΕΙ την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου –  αν όχι ρητή και τυπική, σίγουρα ουσιαστική, αφού προβλέπεται στις δικαιοδοσίες του νέου μοντέλου διοίκησης η ανάθε­ση της φύλαξης των πανεπιστημίων σε ιδιωτική αστυνομία.

Επιπλέον, παρουσιάζοντας συλλή­βδην τα πανεπιστήμια ως άντρα ανομί­ας, στα οποία κάθε έλεγχος έχει ξεφύ­γει από τα χέρια των πρυτάνεων συμπα­ρασύροντας την προάσπιση του ασύλου, πλασάρισε ως εγγυητή της πανεπιστημι­ακής τάξης και ασφάλειας το προωθού­μενο υπερσυγκεντρωτικό, ελεγχόμενο από το υπουργείο και υπονομευτικό του «αυτοδιοίκητου» Συμβούλιο Διοίκησης, το «κλειδί» δηλαδή στην ιδιωτικοποίηση του πανεπιστημίου.

Βέβαια δεν είναι κρυφό ότι πίσω από τις κορώνες κατά του ασύλου στοχοποιούνται οι πάσης φύσης καταλήψεις, οι κομματικές νεολαίες και γενικώς οι αντιδράσεις στη νέα φυσιογνωμία του επιχειρηματικού πανεπιστημίου που νομοθετικά είναι προ των πυλών.

Προς αποδόμηση

Το άσυλο έχει φορτισμένη ιστορική διαδρομή και διατρέχει ως εθιμικό δί­καιο το μεγαλύτερο μέρος του 20ού αι­ώνα, ως τη νομοθετική κατοχύρωσή  του το 1_82 από την πρώτη κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου, αφού έχει προϋ­πάρξει ως δημοκρατική κατάκτηση.

Δεδομένου ότι το μεγαλύτερο μέρος του προηγούμενου αιώνα σηματοδοτήθηκε από ταραχώδεις πολιτικές περιό­δους, το άσυλο ταυτίζεται με την ελευ­θερία της διδασκαλίας και της έρευνας στα πανεπιστήμια αλλά και παρέχει εγγυήσεις για την ελεύθερη διακίνηση επιστημονικών αλλά και πολιτικών ιδε­ών και γι’  αυτό καταξιώνεται ευρύτερα κατά την περίοδο της χούντας.

Στον απόηχο των ιστορικών γεγονό­των της μεταπολίτευσης, το ΠΑΣΟΚ κα­τοχυρώνει νομικά το πανεπιστημιακό άσυλο ορίζοντας στην παρ. 4 του άρ­θρου 2 του Ν. 1268/82: «Για την κατο­χύρωση της ακαδημαϊκής ελευθερίας, της ελεύθερης επιστημονικής αναζήτη­σης, και της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών, αναγνωρίζεται το Πανεπιστημια­κό Άσυλο».

Στην παρ. 5 του ίδιου άρθρου προ­βλέπεται ότι «το Πανεπιστημιακό Άσυ­λο καλύπτει όλους τους χώρους των ΑΕΙ και συνίσταται στην απαγόρευση επέμ­βασης της δημόσιας δύναμης στους χώρους αυτούς χωρίς την πρόσκληση ή την άδεια του αρμόδιου ακαδημαϊ­κού οργάνου του ΑΕΙ, όπως αναφέρεται στη συνέχεια». Παρά ταύτα στην παρ. 7 προβλέπεται μία και μόνη περίπτωση κατά την οποία επιτρέπεται επέμβαση δημόσιας δύναμης χωρίς άδεια του αρ­μόδιου οργάνου: «Μόνο εφ’  όσον δια­πράττονται αυτόφωρα κακουργήματα ή αυτόφωρα εγκλήματα κατά της ζωής».

Ενώ, όμως, ο νόμος του 1082 ορίζει με σχετική ακρίβεια το περιεχόμενό του, ο νόμος της Γιαννάκου έρχεται να αλλοιώσει σημαντικά το περιεχόμενό του.

Σύμφωνα με τον Ν. 1549/2007: «Το ακαδημαϊκό άσυλο αναγνωρίζεται για την κατοχύρωση των ακαδημαϊκών ελευθεριών και για την προστασία του δικαιώματος στη γνώση, τη μάθηση και την εργασία όλων ανεξαιρέτως των με­λών της ακαδημαϊκής κοινότητας των ΑΕΙ και των εργαζομένων σε αυτά, ένα­ντι οποιουδήποτε επιχειρεί να το κατα­λύσει».

Το περιεχόμενο της διάταξης μένει έτσι ανοικτό σε ερμηνείες.

Σε κάθε περίπτωση πάντως το άσυ­λο δεν προσφέρει ποινική ασυλία σε κανενός είδους αδίκημα και ο καθηγη­τής Ι. Μανωλεδάκης έγραφε παλιότερα («Το Βήμα», 17.0_.2006) αναφερόμε­νος στον νόμο του 1_82: «Η υπάρχου­σα ρύθμιση είναι υπερεπαρκής για να αποτραπεί η τέλεση σοβαρών εγκλη­ματικών πράξεων είτε εντός του χώρου του Πανεπιστημίου είτε με ορμητήριο το Πανεπιστήμιο». Όμως, κατά τη διάρ­κεια της σχεδόν 30χρονης διαδρομής του στη μεταπολιτευτική ιστορία, ουκ ολίγα περιστατικά κατάχρησής του από τους φορείς που το απολαμβάνουν το κατέστησαν ευάλωτο από πολιτική σκο­πιά στις πιέσεις της εξουσίας. Έφτασε δε να ακυρώνεται η αξία του στη συνεί­δηση μερίδας της κοινωνίας, τη στιγμή που ο χαρακτήρας του πανεπιστημίου εν γένει βάλλεται αγρίως από την κυρί­αρχη πολιτική τάξη. Τυχαίο;

Πηγή